- Спадар Прэзiдэнт! Недаацэньваць працiўнiка - значыцца прайграць яму. Я ўсё ж настойваю на перамовах з Расеяй, хаця б на кансультацыi, каб змякчыць сiтуацыю.
      - Змякчыць?! - злосна зiранiзаваў Прэзiдэнт ЗША. - А цi не настаў момант абвастрыць яе! Чуў, Вiлi, прытчу пра месца пад сонцам? Сонца адно, а нас шмат... I няўжо ты, дружышча Вiлi, - мякчэй працягваў тэлефонны субяседнiк, хочаш, каб увесь час, да канца твайго жыцця, ляцеў пыл у твае вочы i вочы тваiх дзяцей?
      - Я ведаю адно, - упэўнена сказаў Вiлi Штоф, - што мы развязваем рукi таму, на каго i ў лепшыя часы мала было надзеi. Як кажуць амерыканцы, сабака без наморднiка абавязан кусацца... А тут не звычайны сабака, а з вiрусам ядзернага шаленства.
      - I на гэту тэму мы думаем! - холадна адказаў Белы дом, што разанула па слыху канцлера i пакрыўдзiла яго.
      Куснула думка: хто гэта "мы"? Цi амерыканскi Прэзiдэнт назваў сябе "мы", цi апошнi крок, такi, як ядзернае вар'яцтва, будзе вырашацца без ведама i згоды ўсiх членаў альянсу? Тым больш што Штоф ведаў незадаволенасць "малых" членаў блока i навiчкоў, якiя па сутнасцi выконвалi ролю паслухмяных статыстаў.
      На заканчэнне канцлер Германii сказаў:
      - Я выказаў вам, спадар Прэзiдэнт, свае думкi i гэтак думаю не адзiн я.
      - На тое ў нас i дэмакратыя, дзе кожны думае, што хоча, - пачулася ў адказ.
      * * *
      Калона бронемашын i танкаў з амерыканскiм спецназам прыпынiлася пры ўездзе ў невялiкi гарадок.
      Прыпынак быў незапланаваны, а вымушаны, бо дарогу запрудзiлi людзi, у асноўным жанчыны. Iх было шмат, i яны штосьцi раз'юшана крычалi i адчайна жэстыкулявалi.
      - Забойцы! Каты! Вы не людзi - звяр'ё! - кiнулiся да ваенных мiрныя жыхары.
      Камандзiр падраздзялення паклiкаў перакладчыка i запытаўся ў яго:
      - Што яны крычаць? Чаго хочуць?
      Перакладчык па магчымасцi змякчыў сэнс гнеўных слоў, захаваўшы асноўны настрой, ад чаго Фрэнк Баснер прыйшоў у здзiўленне. Ён стаў на падножку свайго джыпа i зычна крыкнуў у натоўп:
      - Мы прыйшлi да вас з адкрытымi сэрцамi! Мы - вашы сябры! Мы жадаем вам мiру i дэмакратыi!..
      Пасля таго як перакладчык пракрычаў тое ж у натоўп, узрушаныя людзi рванулiся да джыпа, i некалькi жанчын сiлком пацягнулi афiцэра некуды ў бок ад дарогi, паказваючы туды рукамi.
      Аўтаматчыкi кiнулiся да раз'юшаных жанчын, каб ратаваць свайго камандзiра, але ён, разумеючы, што жанчыны нiякай пагрозы не ўяўляюць, сам пайшоў праз натоўп у той бок, куды яго гэтак бесцырымонна запрашаюць. Частка салдат у касках i з аўтаматамi крочыла следам.
      Раптоўна ўсе спынiлiся i, як па камандзе, змоўклi, даючы магчымасць "сябрам" з-за акiяна ацанiць усё самiм.
      Вiдовiшча было страшнае. Груды цэглы i бетону яшчэ дымiлiся i пыхкалi агнём. Кавалкi былога будынка трымалiся ў паветры на тонкай арматуры i пагойдвалiся, як тыя вiсельнiкi.
      Тут жа напружана тахкаў матор пад'ёмнага крана, якi раздзiраў завалы, а сярод гэтай закуранай мешанiны мiтусiлiся мужчыны, зазiралi ў кожную шчылiну, штосьцi вышукваючы.
      Крыху воддаль, на пакарабачанай пляцоўцы былога дзiцячага садка, сярод розных абломкаў, двума доўгiмi радамi ляжала штосьцi пад белымi прасцiнамi. Здавалася, што тут склала свае доўгiя белыя крылы невядомая мёртвая птушка.
      Жанчыны зноў залемантавалi, падштурхнулi палкоўнiка да прасцiнаў i пачалi адхiнаць iх. Баснер адскочыў. Двума няроўнымi радкамi, тварамi ўгару, ляжалi чатырох- i пяцiгадовыя дзяўчынкi i хлопчыкi, якiя зусiм нядаўна, гэтак жа шчыльна, узяўшыся за рукi, хадзiлi па зямлi, бегалi па гэтай пляцоўцы.
      Цяпер яны, нiбы птушаняты, склалi свае крылцы i нiколi ўжо не здолеюць узняцца ў паветра жыцця...
      Палкоўнiк i яго падначаленыя аслупянелi. Яны амаль не чулi, як вакол iх раўлi i стагналi няшчасныя людзi:
      - Гэта вы! Вы - забойцы дзяцей! Няхай пракляццi абрынуцца на ваш род! Каты!..
      Слабамiра, перамагаючы востры боль у галаве, рынулася з натоўпу да блiжэйшага аўтаматчыка i плюнула яму ў твар:
      - Гiена! Драпежная гiена!..
      Майк Х'юст быў настолькi аглушаны жудасным вiдовiшчам, што нават не зрэагаваў на плявок, нават не выцерся. Ён не мог адарваць вачэй ад дзiцячых акрываўленых тварыкаў. Асаблiва гiпнатызавалi шырока адкрытыя вочы забiтых дзяцей, якiя бязгучна крычалi: за што?!.
      Бранятанкавая калона рушыла далей, а Майк, забыўшыся пра ваенную рамантыку i спецыяльную мiсiю iх падраздзялення, тросся на жорсткiм сядзеннi бронемашыны i з непрыемнасцю адчуваў агiдны холад аўтамата. Яго мазгi лiхаманкава круцiлi адну i тую ж думку: "Нiякiя ваенныя мэты не варты тых загубленых дзiцячых жыццяў! Нiякiя!"
      Ён, Майк Х'юст, як i ўсе яго малазнаёмыя мiж сабой калегi па спецпадраздзяленнi, быў не Майкам Х'юстам, а Полам Бартманам, сынам Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi. Вось чаму падраздзяленне складвалася з выхадцаў амерыканскiх штатаў, якiя знаходзiлiся далей ад роднага штата Пола. Але i блiзкiя яго сябры з цяжкасцю пазналi б маладога Бартмана, бо i сам ён, начапiўшы на сябе камуфляжную форму i насунуўшы на лоб каску, ледзь пазнаваў сябе.
      Тое, што ён - прэзiдэнцкi сын, яго на пачатку ваеннай аперацыi зусiм не хвалявала. Ён i не думаў рассакрэчвацца - хацелася быць як i ўсе, прайсцi праз ваенныя выпрабаваннi як радавы грамадзянiн Амерыкi.
      Цяпер тое, што ён не толькi сын кiраўнiка самай магутнай дзяржавы свету, але i сын, па сутнасцi, кiраўнiка ўсёй гэтай ваеннай акцыi, - балюча хвалявала яго i нават прынiжала перад сваiмi таварышамi. Яны - салдаты, ён - нейкiм чынам саўдзельнiк таго, няхай i памылковага, забойства дзяцей.
      Сорам, крыўда i боль зрабiлiся ваеннымi спадарожнiкамi нядаўняга летуценнiка Пола.
      Фрэнка Баснера, якi моўчкi ехаў у джыпе, грызлi няхай i не такiя ўжо эмацыянальныя, але таксама пякучыя думкi.
      Ён i не падазраваў, што адзiн з яго падначаленых - сын Прэзiдэнта ЗША. Яго б да глыбiнi душы абразiла тое, што ўся мэта яго спецпадраздзялення заключаецца ў тым, каб толькi абазначыцца на гэтай вайне, захаваўшы жывымi сваiх салдат, у першую чаргу "Майка Х'юста".
      Таму для яго калоны i былi выбраныя дарогi ў баку ад асноўных ваенных падзей, ды i то перад iмi ўвесь час iшлi танкi i над галовамi не сцiхалi свае верталёты. Усяго гэтага ён не ведаў i працягваў сумленна выконваць заданне, дакладваючы аб кожным кроку ў генеральны штаб.
      Прэзiдэнт жа ЗША, у выпадку паспяховага заканчэння ваенных дзеянняў (а пра непаспяховае i не думаў), забiваў адразу двух зайцоў: рэабiлiтаваў сябе перад бацькамi загiнуўшых салдат (i мой жа сын быў там!) i, па-другое, паказаў бы ўсяму свету, што дэмакратыя i свабоды даражэй для яго за роднае дзiця, жыццё якога Прэзiдэнт быў гатовы пакласцi на алтар светлай дэмакратычнай iдэi.
      Не ведаў усяго гэтага i Пол i працягваў выконваць ролю падсадной качкi.
      * * *
      Ваенны самалёт без распазнавальных знакаў з'явiўся над групоўкай расейскiх ваенных караблёў у нейтральных водах Мiжземнага мора.
      Вiзiты няпрошаных гасцей былi прывычнымi для ваенных маракоў, такое здаралася неаднойчы i раней, але тыя вiзiцёры, наталiўшы сваю цiкаўнасць, пакруцiўшыся над караблямi цi над караблём, адляталi прэч.
      Гэты ж самалёт паводзiў сябе дзёрзка, нават нахабна. Праляцеўшы некалькi разоў над караблямi, ён набiраў вышыню i пiкiраваў на адзiн з ваенных караблёў, iмiтуючы нападзенне.
      Супраць такiх агрэсiўных манеўраў, згодна пагадненняў аб мiжнародным плаваннi ў нейтральных водах, дазвалялася прымяняць зброю, у мэтах захавання асабiстай бяспекi. Але камандуючы ваенна-марской групоўкай, улiчваючы мiжнародную напружанасць, праяўляў вытрымку.
      З палубы авiянясучага крэйсера былi ўзняты два "СУ-43", але паветраны хулiган рэцiраваўся. Праз нейкi час, пасля пасадкi расейскiх самалётаў на палубу, лiхаманец зноў паявiўся над караблямi i пачаў сваё "коўзанне з гары".
      Парог дапушчальнага быў пяройдзены, i пры чарговым наборы вышынi па паветранаму ваеннаму аб'екту была запушчана ракета, якая паслухмяна рванулася ў неба, i тое, што засталося ад самалёта, плюхнулася ў цёплыя марскiя хвалi.
      Гэта ўжо быў не iнцыдэнт, а прамое сутыкненне расейскiх узброеных сiл з невядомым працiўнiкам, пацягнуўшае за сабой гiбель лётчыка.
      Масква адрэагавала на гэта надзвычайнае здарэнне, заявiўшы ў Савеце Бяспекi ААН, што ваенны карабель лiчыцца суверэннай часткай дзяржавы, якой належыць, таму пасягненне цi iмiтацыя пасягнення на ваенныя караблi расцэньваецца як пасягненне на дзяржаву...
      Але i папярэднi рашучы пратэст Расеi ў Савеце Бяспекi, асуджаючы неапраўданую агрэсiю паўднёва-атлантычнага альянсу супраць суверэннай дзяржавы, не дасягнуў мэты, бо многiя краiны-агрэсары самi з'яўляюцца пастаяннымi членамi Савета Бяспекi.
      Арганiзацыя Аб'яднаных Нацый i яе структуры страцiлi ўплывовасць на працэсы мiжнародных адносiнаў. Падпiсаныя раней мiжнародныя пагадненнi i абавязацельствы не выконвалiся - светам правiў не розум, а сiла.
      * * *
      Тым часам калона бранятэхнiкi амерыканскiх спецназаўцаў следавала ад аднаго населенага пункта да другога па тэрыторыi, папярэдне "апрацаванай" ракетамi i бомбамi i "зачышчанай" танкамi.
      "Апрацоўка" i "зачыстка" зрабiлi сваю справу - паабапал дарог i наколькi бачыла вока ляжалi руiны i пужалi сваiм знявечаным выглядам дамы-калекi. I сярод гэтага зруйнавання i чорнай задымленасцi гуртавалiся людзi, быццам збiралiся на сход, каб абмеркаваць, дзе i што лепей сеяць. Але пра сяўбу нiдзе не iшло гаворкi - гэта былi пахаваннi тых, на чые галовы абрынулася заўчасная i нечаканая смерць. Хавалi на дварах, ля сваiх раскiданых гнёздаў. Хавалi маладых жанчын, старых людзей i, што самае жахлiвае, дзяцей. Тут жа аплаквалi загiнуўшых пакуль яшчэ жывыя маладыя жанчыны, старыя людзi i дзецi. Дзецi, якiм немагчыма было растлумачыць, чаму закапваюць зямлёй маму, тату, брацiка цi сястрычку. Немагчыма было iм растлумачыць i тое, чаму нечы танк прагрукацеў ля вокнаў iхняга дому, раструшчыўшы гусенiцай любiмую ляльку цi каляровы мячык.
      Дзецям трэба расцi i расцi, каб многае зразумець, але жыць i расцi за шматвекавую гiсторыю не далi магчымасцi мiльёнам дзяцей...
      Майк Х'юст усё гэта бачыў, i сэрца яго сцiскалася, ператвараючыся ў балючы камок. Яму здавалася, што ён бачыць на агромнiстым экране недарэчны фiльм жахаў...
      А па абочынах дарог, побач з калонай спецназаўцаў, бясконцым патокам iшлi людзi з клункамi. Хтосьцi штосьцi крычаў амерыканскiм салдатам, але i тыя, хто iшоў моўчкi, выклiкалi жах. Iх вочы, iх погляды былi страшней жэрлаў танкавых пушак. Не, не нянавiсць перапаўняла iх вочы, а глыбокi, пакутлiвы папрок i нясцерпны душэўны боль.
      Лепей бы яны кiдалi каменнямi па танках i бронемашынах альбо стралялi гэта б успрымалася лягчэй i выклiкала адпаведную рэакцыю.
      А як i чым адказаць пранiзлiва-балючым поглядам абяздоленых людзей? Толькi болем ва ўласным сэрцы! I Майк спаўна спачуваў чужой бядзе, перапаўняючы сваё сэрца болем.
      Калi калона ўехала ў нейкi горад, вузкая вулiца, па якой рушылi спецназаўцы, прывяла да плошчы, якая была запоўнена людзьмi. На плошчы праходзiў нейкi мiтынг, i, каб не перашкаджаць гэтаму мерапрыемству, калоне трэба было развярнуцца i праехаць па другой вулiцы. Але вузкая вулiца закаркавалася бранятэхнiкай, i развярнуцца не было магчымасцi, таму маторы былi заглушаны - Фрэнк Баснер вырашыў перачакаць. Але спакойна перачакаць не прыйшлося, бо натоўп людзей расступiўся i "агалiлася" самаробная трыбуна-падмостак, перад якой стаялi адкрытыя труны. У iх ляжалi сем маладых хлопцаў i дзяўчат.
      З трыбуны ў мiкрафон на ўсю плошчу прагучаў чыйсьцi голас, i амерыканскiя салдаты пачулi запрашэнне на ангельскай мове:
      - Калi ласка, амерыканскiя "сябры"! Просiм вас прыняць удзел у жалобнай панiхiдзе па забiтых вамi юнаках i дзяўчатах, якiя ўчора на гэтай плошчы давалi канцэрт i спявалi вядомую ўсяму свету песню: "Пусть всегда будет солнце..."
      Наступiла магiльная цiшыня. Фрэнк Баснер, якi бачыў на сваiм вяку шмат усяго неверагоднага, адчуў у каленях дрыжыкi. Ён быў прыпёрты да сцяны, раздушаны апошнiмi падзеямi. Нiбы ў жахлiвым сне, падняўся ён на трыбуну.
      Той жа голас мужчыны ля мiкрафона прапанаваў:
      - Смялей! Вы ж такiя адважныя супраць безабаронных людзей i дзяцей.
      Палкоўнiк акiнуў поглядам людзей, будынкi з выбiтымi вокнамi, зiрнуў унiз на трох дзяўчат i чатырох хлопцаў у трунах, побач з якiмi ляжалi пакарабачаныя музычныя iнструменты, i, памятаючы, што ён, у першую чаргу, кадравы ваенны, сцiпла сказаў у мiкрафон:
      - Спачуваю забiтым... Але вайна без ахвяр не бывае, ад памылак нiхто не абаронены... Я хачу запэўнiць вас, што...
      - Дайце мне слова! - iрвануўся нейкi амерыканскi салдат да трыбуны. - Што ён гаворыць?! Дайце слова!..
      Ён ускочыў на падмостак i адштурхнуў палкоўнiка ад мiкрафона. Зрываючымся ад хвалявання голасам Майк, цяпер ужо Пол Бартман, звярнуўся да прысутных:
      - Я, Пол Бартман, - сын Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi... У першую чаргу я хачу схiлiць галаву перад гэтымi забiтымi юнакамi i дзяўчатамi, перад усiмi забiтымi на гэтай ганебнай вайне i ад iмя сумленных амерыканцаў папрасiць прабачэння ў вашага народа...
      Пол перавёў дыханне i працягваў:
      - Я - сын амерыканскага Прэзiдэнта, i мне сёння сорамна за Амерыку, за тую Амерыку, якая захлынаецца ад дабрабыту i прыносiць гора i жабрацтва другiм...
      Пол сарваў з плячэй аўтамат i кiнуў яго пад ногi.
      - Прапаную зрабiць гэта i вам! - звярнуўся ён да камандзiра.
      З натоўпу пачулiся крыкi:
      - Ты, хлопец, вiдаць, з'ехаў з глузду ад бачанага, але няхай бы i сапраўды быў такi разумны сын у вашага Прэзiдэнта-забойцы!
      - А-а! Сволач! Забiваў, а цяпер вушы на плечы!
      Палкоўнiк выхапiў у Пола мiкрафон i крыкнуў:
      - Гэты салдат здурнеў! Не ў кожнага вытрымлiвае псiхiка на вайне - не звяртайце ўвагi! - i жэстам даў каманду падначаленым, якiя скруцiлi рукi Полу i хуценька павялi да сваёй тэхнiкi, дзе па загаду палкоўнiка надзелi наручнiкi i iзалявалi ад астатнiх.
      Загулi маторы, i калона праз плошчу, абдаўшы жывых i мёртвых дымам, падалася далей.
      Натоўп захваляваўся, узрушана загудзеў. I хоць прамова амерыканскага салдата амаль усiм спадабалася, яго сапраўды палiчылi за звар'яцелага.
      Але сярод людзей былi i тыя, хто лiчыў iнакш i чые сэрцы радасна затрапяталi ад таго, што "залатая рыбка", хоць пакуль i не злоўленая, азвалася.
      Радасць iх была заўчаснай, бо за горадам, у невялiкiм ляску, калона спынiлася, i, каб не сеяць смуту ў спецыяльным падраздзяленнi, Майк Х'юст, ён жа Пол Бартман, ён жа адзiны сын Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi, па законах ваеннага часу быў расстраляны.
      * * *
      Расейская ваенна-марская групоўка, у склад якой уваходзiлi i два вялiкiя дэсантныя караблi, наблiжалася да ўзбярэжжа дзяржавы, супраць якой паўднёва-атлантычным блокам вялiся ваенныя дзеяннi. Геаграфiчная наблiжанасць некаторых членаў дадзенага ваеннага блока i ваенна-марская армада, падцягнутая сюды натаўцамi загадзя, - былi тым пераважным ваенным фактарам, якi нельга было не ўлiчваць.
      Быў i другi фактар на карысць альянсу - натаўская блакада гэтай сярэднеэўрапейскай дзяржавы, супраць якой i вялiся ваенныя дзеяннi. Але гэты фактар, як нi дзiўна, спрацаваў супраць блакадаўсталяванцаў, бо само аб'яўленне блакады лiчылася, на думку альянсу, непахiльным табу для ўсiх астатнiх дзяржаў, якiя, улiчваючы ваенную моц "гаспадароў" гэтай зоны, i не падумаюць сунуць свой нос пад удар альянсу.
      Такая заспакоеная ўсёдазволенасць i расхаладжвала ўзброеных ад пят да макаўкi галавы натаўцаў. Уяўляемая iмi псiхалагiчная i ваенная перавага саслужыла iм жа адваротную паслугу, бо пасля таго як расейскiя ваенныя караблi поўным ходам увайшлi ў "забароненыя" воды, разгубленасць i нерашучасць прымянiць зброю, пасля якiх пачалiся лiхаманкавыя кансультацыi з Брусэлем i Вашынгтонам, дазволiлi расейцам наблiзiцца да ўзбярэжжа i пачаць iнтэнсiўную высадку дэсанта.
      Толькi пасля гэтага заходнiя стратэгi спахапiлiся i ашчэрылiся палубнымi ракетнымi ўдарамi са сваiх ваенных караблёў i ўзнялi ў паветра з авiяносцаў i блiжэйшых аэрадромаў дзесяткi, а магчыма, i сотнi ваенных самалётаў.
      Расейскiя дэсантнiкi, якiя паспелi замацавацца на ўзбярэжным плацдарме, прыкрывалiся з паветра сваёй палубнай авiяцыяй, а перадавая дэсантная бранятэхнiка пачала адцiскаць у глыб тэрыторыi абарону працiўнiка.
      Невялiкая паветраная прастора над прыбярэжнай марской акваторыяй ды i сама гэта акваторыя ператварылiся ў вогненнае пекла, якое распорвалi яркiя шлейфы ракет, якiя ляцелi ў розных накiрунках. Сама ж прыбярэжная суша грукацела i ўздымалася на дыбы ад разрываў ракет, снарадаў i мiн, пачынала накрывацца сквапным полымем вайны i рабiцца чырвонай ад крывi.
      Паступова гарады i вёскi разам з жыхарамi - адвечнымi гаспадарамi гэтай зямлi - згаралi ў бязлiтасным полымi, павялiчваючы бясконцы лiк ахвяраў бясконцых войнаў.
      * * *
      Фрэнк Баснер заканчваў ваенную кар'еру i збiраўся пасля гэтай, як ён лiчыў, апошняй яго вайны пайсцi на адпачынак i заняцца нарэшце любiмай справай - рыбалкай.
      Перад сваёй нацыяй i сваiм сумленнем ён быў чысты. Таму i сёння, пастроiўшы спецназаўцаў - сваiх падначаленых, ён быў упэўнены ў праваце сваiх дзеянняў i спакойна, але рашуча сказаў:
      - Я хачу, каб вы засвоiлi, што крайнiя меры, такiя, як расстрэл дэзерцiраў, - на вайне неабходныя. Дэзерцiры дэмаралiзуюць войска, ператвараюць яе ў натоўп слiмакоў... Такiм аказаўся Майк Х'юст, якi не толькi кiнуў пад ногi зброю, дадзеную яму Амерыкай, але i абразiў нашага Прэзiдэнта, назваўшыся ягоным сынам. Я хачу, каб кожны з вас памятаў, што...
      Але ў гэты момант памочнiк палкоўнiка па сувязi запрасiў яго да джыпа выклiкаў Генеральны штаб.
      Звычайна Баснер сам у адпаведны час дакладваў у Брусэль, што паспеў зрабiць i сёння, а тут...
      "Нарэшце даручаць штосьцi важнае!" - радасна забiлася сэрца.
      Фрэнк Баснер яшчэ не ведаў, што расейскi дэсант iмклiва высадзiўся на тэрыторыю, "апякаемую" iм i яго саюзнiкамi, i хутка "сядзе" на плечы спецпадраздзяленню, як не ведаў i таго, што Расея i паўднёва-атлантычны альянс, на чале з яго роднай Амерыкай, знаходзяцца ў стане пакуль неаб'яўленай вайны.
      Ён, пакiнуўшы ў страi ля бранятэхнiкi сваiх падначаленых, бадзёра падышоў да тэлефона i далажыў:
      - Камандзiр спецыяльнага падраздзялення, палкоўнiк Баснер слухае!
      - Слухайце ўважлiва, палкоўнiк! - пачуў ён у слухаўцы голас камандуючага. - Тэрмiнова паварочвайце ў паўднёвым напрамку i прабiвайцеся да ўзбярэжжа, дзе ў квадраце "X" вас будзе чакаць дэсантны карабель, якi вас падбярэ i дзе вы атрымаеце далейшыя распараджэннi. I яшчэ, палкоўнiк, - мы вас дадаткова прыкрыем з паветра, але будзьце гатовымi да сустрэчы з расейскiмi самалётамi.
      - Ёсць, сэр, iсцi ў паўднёвым напрамку на сустрэчу з дэсантным караблём! адчаканiў Баснер, а сам падумаў: "Адкуль тут расейцы?.."
      - Цяпер, палкоўнiк, - фармальна патрабаваў камандуючы, бо сёння ўжо чуў даклад Баснера, - дакладзiце коратка абстаноўку.
      - Усё нармальна, сэр! Усё iдзе па плану, акрамя адной дробязi...
      - Канфлiкт з насельнiцтвам? - удакладнiў камандуючы.
      - Прыйшлося, сэр, дзеля ўмацавання ваеннай дысцыплiны расстраляць аднаго дэзерцiра, якi, акрамя ўсяго, прыкiдваўся сынам нашага Прэзiдэнта i зневажаў...
      - Што-о-о?! - ажно зараўло ў слухаўцы. - Што ты сказаў?! Ты расстраляў Майка Х'юста?!
      - Так, сэр, яго... - няўпэўнена пацвердзiў палкоўнiк.
      - Балван! Iдыёт! - зноў зараўло ў слухаўцы, ад чаго Фрэнк Баснер, як яму падалося, iмгненна ператварыўся ў кавалак iльду...
      Камандуючы па-звярынаму рыкаў у слухаўку:
      - Балван! Ты расстраляў сапраўднага сына нашага Прэзiдэнта! Разумееш? Сы-на-а!
      У Баснера нервова залескацелi зубы, усё перамяшалася перад вачыма, сэрца раздзiралася ад едкага i знiшчальнага "балван!".
      Ён, Фрэнк Баснер, кадравы ваенны, якi прысвяцiў жыццё нацыянальнаму войску, маленькi вiнцiк у вялiкай i бруднай палiтыцы, дрыготкай рукой дастаў з кабуры пiсталет i, прыставiўшы да сiвой скронi, выстралiў, цяжка павалiўшыся перад строем сваiх падначаленых...
      Далёка ад гэтага месца, у штаб-кватэры НАТА ў Брусэлi, камандуючы аб'яднанымi саюзнiцкiмi сiламi ў гэтай вайне паклiкаў свайго першага намеснiка, аднаго з нямногiх, азнаёмленых з сапраўднай мэтай спецназа, i сказаў:
      - Пол Бартман, сын нашага Прэзiдэнта, расстраляны сваiм жа камандзiрам як дэзерцiр... Гэта - для нас з вамi. Толькi для нас! Сведкаў не павiнна быць! Спецпадраздзяленне Фрэнка Баснера загiнула да апошняга салдата. Да апошняга! Сын Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi - таксама па-геройску загiнуў, абараняючы дэмакратыю! Зразумела?!.
      - Ёсць, сэр! - адказаў першы намеснiк камандуючага...
      У гэты ж час, яшчэ далей ад распластанага на зямлi цела Фрэнка Баснера - у Вашынгтоне, Прэзiдэнт Злучаных Штатаў Амерыкi праводзiў у Белым доме нараду са сваiмi блiжэйшымi саратнiкамi.
      Мiнiстр абароны абмаляваў агульную напружаную абстаноўку ў свеце i спынiўся на пакуль асноўных ваенных дзеяннях i на дэсанцiраваннi расейскiх ваенных.
      - Як вы маглi такое дазволiць, маючы шматразовую ваенную перавагу? злосна спытаўся амерыканскi Прэзiдэнт.
      - Дзёрзкасць расейцаў...
      - Нахабства! - удакладнiў Прэзiдэнт. - Нахабства расейцаў i ваша разяўленасць!
      - У iх вялiкiя страты, спадар Прэзiдэнт, - паспрабаваў рэабiлiтавацца ваенны мiнiстр.
      - У нас не меншыя! - рэзка абарваў яго гаспадар Белага дома. - Цi вы лiчыце толькi iхнiя страты?
      - Усе дадзеныя...
      - Дзе расейскi дэсант? Чаму не скiнулi ў мора? - зноў перабiў мiнiстра Прэзiдэнт.
      - Iм удалося замацавацца, i яны працягваюць паглыбляцца, па сутнасцi, у тыле нашых войскаў, якiя вядуць жорсткiя баi з працiўнiкам далёка ад узбярэжжа.
      Сэрца амерыканскага Прэзiдэнта трывожна ёкнула - недзе там яго сын. А што, калi...
      Рэзка зазванiў прамы тэлефон з Брусэля.
      - Слухаю! - коратка сказаў у слухаўку Прэзiдэнт.
      - Спадар Прэзiдэнт! - пачуўся ўзрушаны голас камандуючага. - Сэр, я з вялiкiм жалем вымушаны Вам дакласцi, што Ваш сын па-геройску загiнуў...
      Прэзiдэнт збялеў. Слухаўка вывалiлася з раптоўна здранцвелай рукi...
      Усе як па камандзе ўсталi са сваiх месцаў.
      - Пакiньце мяне аднаго, - ледзь выдыхнуў адразу аслабелы i нейкi нямоглы кiраўнiк самай магутнай дзяржавы ў свеце.
      * * *
      У Маскве, на чарговым пасяджэннi Савета Бяспекi, цяпер ужо - Савеце Абароны, распалiўся расейскi Прэзiдэнт.
      - Нашы амбiцыi (меў на ўвазе, канешне ж, сябе) - нiколькi не меншыя за iхнюю сытую самаўлюбёнасць! Маюць шмат даляраў - i даляры гараць! А Кiтай? Што Кiтай? Лiсавата, па-ўсходняму, адмовiўся аб'яднаць нашы намаганнi! Думаюць адседзецца за сваёй Вялiкай сцяной? Дзе Iндыя? Дзе голас Iндыi? А астатнiя?..
      Усе ўважлiва слухалi сумбурную, нелагiчную i нервовую прамову свайго лiдэра. Было вiдаць, што ён узвiнчаны, узведзены, як пастка на мядзведзя, адзiн зычны гук цi неасцярожнае крананне рукой, i пастка клацне сталёвымi зубамi, адхопiць жыўём руку, а то i зусiм галаву.
      - Спадзяюся толькi на сябе! - i Прэзiдэнт паказаў усiм кулак.
      Мiнiстр замежных спраў, прыхiльнiк дыпламатычнай, а не ваеннай мовы, набраўся смеласцi i цiха сказаў:
      - Мы Кiтаю прапаноўвалi ваенныя варыянты далейшага развiцця падзей. А што, калi б нам, разам з тым жа Кiтаем i iншымi зацiкаўленымi краiнамi, паказаўшы прыклад усiм удзельнiкам гэтай вайны, сесцi за стол перамоў, пакуль полымя вайны не распаўзлося па ўсёй зямлi? Была б надзея захаваць...
      Прэзiдэнт рэзка абарваў прамоўцу.
      - Я забыўся цябе папярэдзiць, - звярнуўся ён да мiнiстра замежных спраў, што сёння ранiцай падпiсаў Указ аб тваёй адстаўцы. Можаш лiчыць сябе свабодным i пакiнуць нас!
      Збялелы мiнiстр, няўпэўнена ступаючы, выйшаў з пакоя - пастка спрацавала. Прысутныя яшчэ больш прыцiхлi, баючыся сталёвага клацання той жа пасткi.
      Прэзiдэнт абвёў усiх строгiм поглядам:
      - Iдзе вайна! Хто першы пойдзе на рашучы крок, той i пераможа!..
      У прысутных балюча зашчымелi сэрцы - кожны зразумеў, што стаiць за апошнiмi словамi Прэзiдэнта...
      Прыкладна гэткая ж нервовая нарада адбывалася i за акiянам - у Белым доме. Амерыканскi Прэзiдэнт быў таксама ўзвiнчаны, але прысутныя адносiлiся да гэтага з тактоўным разуменнем - Прэзiдэнт страцiў адзiнага сына.
      Калi ж амерыканскi лiдэр закончыў нараду словамi: "Першы, хто пойдзе на рашучы крок, той будзе пераможцам!" - прысутныя ўздрыгнулi.
      А праз нейкi час Прэзiдэнту ЗША далажылi, што мiнiстр абароны, вярнуўшыся з нарады, застрэлiўся ў сваiм кабiнеце.
      - Слюнцяй! - абурыўся Прэзiдэнт. - Пабаяўся адказнасцi. Браў бы прыклад з майго сына, якi загiнуў як сапраўдны мужчына...
      I ў гэтым Прэзiдэнт ЗША не памыляўся.
      * * *
      Хiл Старк, першы намеснiк Фрэнка Баснера, па загаду з Брусэля прыняў камандаванне спецпадраздзяленнем. У гэтым жа тэлефонным загадзе новаму камандзiру спецназа было аб'яўлена, што сёння ж верталётам будзе дастаўлена ваенная форма iх працiўнiка, у якую неабходна тэрмiнова пераапрануць асабiсты састаў спецназа. Загадалi намаляваць на бранятэхнiцы i неабходную апазнавальную атрыбутыку працiўнiка.
      У войску, тым больш у час вайны, загады не абмяркоўваюцца, а выконваюцца. Быў выкананы i гэты загад, хаця некаторае здзiўленне выклiкаў.
      На другi дзень, калi калона выпаўзла на роўную i адкрытую мясцовасць, раптоўна з'явiлiся самалёты - амерыканскiя самалёты! - i абрынулi на спецназаўцаў супрацьтанкавыя ракеты i касетныя, супрацьпяхотныя бомбы. За самалётамi "закарагодзiлi" верталёты, якiя "зачышчалi" недаробленую работу.
      У гiнуўшых амерыканскiх салдат выклiкала жах не столькi немiнучая смерць, колькi тое, што iх знiшчалi свае ж таварышы па зброi, якiя лiчылi iх за працiўнiка.
      - Спынiцеся! Мы - свае! Гэта памылка! Мы - амерыканцы! - ляцелi ў глухое неба апошнiя крыкi маладых салдат.
      * * *
      6 верасня 2005 года Японiя апранулася ў белы жалобны колер - адзначалася шасцiдзесятая гадавiна варварскага бамбавання горада Хiрасiмы. Тады амерыканская атамная бомба была скiнута на галовы дзяцей, жанчын - усiх мiрных гараджан, пакiнуўшы ад iх жывой плоцi i крывi толькi ценi на асфальце i на ацалелых абломках сценаў.
      Але разам з выбухам той бомбы адбыўся яшчэ адзiн, толькi ўжо нябачны жах у кроў некаторых палiтыкаў трапiў жудасны, небяспечны ген - ген атамаманii. Ён, нiбы жывучы i разбуральны вiрус, вось ужо дзесяцiгоддзi блукае па крывi амбiцыёзных палiтыкаў, шукае найбольш слабае месца i, нарэшце, знаходзiць яго - угрызаецца ў кару галаўнога мозга чалавека. Хвароба працякае скрыта, але i адзiн чалавек, яе носьбiт, уяўляе небяспеку для ўсяго чалавецтва...
      Выступiўшы з прамовай на жалобнай панiхiдзе ў Хiрасiме, прэм'ер-мiнiстр Японii Накасонэ сеў у самалёт i адляцеў у Вашынгтон.
      У крывi прэм'ера, як i ў крывi кожнага японца, жыў iншы ген - ген самазахавання, якi асаблiва адчуваецца 6 i 9 верасня - у днi атамных бамбаванняў Хiрасiмы i Нагасакi.
      Вось i сёння Накасонэ разумеў, што, з этычных меркаванняў, вiзiт у Вашынгтон трэба было б адкласцi, але, улiчваючы крохкасць сучаснага мiру, рашыў, наадварот, выкарыстаць жалобнасць гэтай даты ў мэтах ацверазення свайго сябра i саюзнiка...
      Сустрэча лiдэраў дзвюх дзяржаў не клеiлася. Японскi прэм'ер выказаў асабiстыя спачуваннi амерыканскаму Прэзiдэнту па загiнуўшаму сыну, а Прэзiдэнт - свае спачуваннi японскаму народу за тыя ахвяры шасцiдзесяцiгадовай даўнiны.
      Нарэшце Накасонэ перайшоў да галоўнай тэмы:
      - Спадар Прэзiдэнт! Нашы продкi казалi, што вецер здольны абляцець вакол Зямлi i набыць моц буры, - гора таму, хто гэтага не ўлiчвае...
      - Я разумею Вашу занепакоенасць, спадар прэм'ер... Але той вецер, якi вы маеце на ўвазе, даўно сцiх.
      - Паважаю Вашу думку, спадар Прэзiдэнт, але пагадзiцца з ёй не магу, бо менавiта той вецер сёння набiрае моц. З ветрам змагацца лягчэй, чым з бурай...
      - Магчыма, спадар прэм'ер, другому субяседнiку я адказаў бы больш рэзка, а Вам я спачуваю, бо аднойчы напужаны чалавек баiцца свайго ценю ўсё жыццё.
      - У Японii занадта многа ценяў, якiя застылi назаўсёды... Яны далучаюцца сёння да майго голасу, i не чуць iх нельга! Я ўпэўнены, што дастаткова аднаго Вашага слова, спадар Прэзiдэнт, i вецер сцiхне - пачнуцца перамовы. Аднымi ваеннымi намаганнямi, без дыпламатыi, магчыма дасягнуць толькi самазнiшчэння.
      Амерыканскi Прэзiдэнт павысiў голас:
      - Вы лiчыце мяне галоўным знiшчальнiкам?! Звярнiцеся з такiмi словамi да Масквы - магчыма, там Вас i зразумеюць...
      Накасонэ адчуў, што яго прапановы не жадаюць прымаць да ўвагi, таму падняўся з месца i пакланiўся:
      - А я, спадар Прэзiдэнт, адсюль i лячу ў Маскву...
      Але Масква, як i Вашынгтон, адгарадзiлася ад Накасонэ агульнай рыторыкай. Ген рабiў сваю разбуральную справу.
      * * *
      - Спакойнай ночы, дзiцятка! - чулася на адным баку зямнога шара на ангельскай мове. - Няхай прыемныя сны атуляюць цябе i казачныя феi спяваюць да ранiцы цудоўныя мелодыi!..
      - Добрай ранiцы, мая крывiнка! - чулася на другiм баку зямнога шара па-расейску. - Расплюшчвай вочкi, усмiхнiся сонейку i зашчабячы сваiм анёльскiм галаском разам з птушкамi!..
      - Якое шчасце! У нашага карапузiка прарэзалiся зубкi!..
      - Расцi шчаслiвым, крошка!..
      - Ляцi на крылах сваiх мараў!.. - чулiся на блакiтнай планеце Зямля галасы ўсiх нацый i народаў...
      А ў гэты час з розных бакоў зямнога шара ўзрынулiся ў неба i разразалi гарачымi джаламi паветра сотнi ядзерных ракет як асноўны аргумент амбiцыёзных палiтыкаў i авантурыстаў.
      Чалавецтву заставалася жыць лiчаныя хвiлiны...